กาพย์เห่เรือและนิราศลอนดอน

กาพย์เห่เรือ
1. ผูแ้ ตง่ เจา้ ฟา้ ธรรมธิเบศร หรือกรมขุนเสนาพิทักษ  (เจา้ ฟา้ กุง้ ) ซึ่งเปน็ พระโอรสในสมเด็จพระเจา้ อยูหั่วบรมโกศ
ทรงเป็นกวีเอกในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย มีผลงาน คือ นันโทปนันทสูตรคำ หลวง พระมาลัยคำ หลวง กาพย์เห่เรือ
กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง และกาพย์ห่อโคลงนิราศพระบาท
2. จุดประสงค์ เพื่อให้ฝีพายขับเห่เวลาตามเสด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ เสด็จพยุหยาตราทางชลมารคไปนมัสการ
พระพุทธบาทสระบุรี
3. รูปแบบ เป็นร้อยกรองประเภทกาพย์เห่เรือ มีโคลงสี่สุภาพนำ 1 บท แล้วขยายความด้วยกาพย์ยานี 11 หลายบท
4. เนื้อหา พรรณนาเกี่ยวกับการเสด็จทางชลมารค มีการดำ เนินเรื่องสัมพันธ์กับเวลา 1 วัน ดังนี้
เวลาเช้า ชมกระบวนเรือพระที่นั่งและเรือตามเสด็จซึ่งมีรูปสัตว์ต่างๆ
เวลาสาย ชมปลาเปรียบเทียบกับหญิงผู้เป็นที่รัก
เวลาบ่าย ชมไม้ แทรกด้วยการรำ พันถึงนางผู้เป็นที่รัก
เวลาเย็น ชมนก แทรกด้วยการรำ พันถึงนางผู้เป็นที่รัก
เวลาคํ่า ครํ่าครวญถึงนาง
5. คุณค่า
- ด้านวรรณศิลป์ ใช้คำ ได้ไพเราะสละสลวยเห็นภาพได้ชัดเจน
- ด้านสังคม การเดินทางใช้ทางนํ้าเป็นสำ คัญ ชี้ให้เห็นขนบธรรมเนียมประเพณีการเห่เรือและการแต่งกาย

นิราศลอนดอน

ผู้แต่ง หม่อมราโชทัย (ม.ร.ว. กระต่าย อิศรางกูร) แต่งเมื่อ พ. ศ. 2400 ขณะเดินทางในฐานะเป็นล่ามคณะทูตไทยไป
ประเทศอังกฤษ ต่อมาได้เป็นอธิบดีผู้พิพากษาศาลต่างประเทศคนแรกของไทย
จุดประสงค์ เพื่อพรรณนาเหตุการณ์ตามลำ ดับเวลาและสถานที่ซึ่งได้พบเห็นขณะเดินทาง
รูปแบบ เป็นกลอนนิราศ
เนื้อหา คณะทูตไทยได้เชิญพระราชสารและเครื่องบรรณาการแด่พระราชินีวิคตอเรีย ณ พระราชวังวินเซอร์ ซึ่งเป็นวัง
ประจำ ฤดูหนาว ได้มีการเปลี่ยนแปลงสัญญาใหม่ได้ประโยชน์เพิ่มขึ้น คณะราชทูตไทยได้รับพระราชทานเลี้ยงอาหารคํ่า
และนํ้าชา ได้พักที่พระราชวังวินเซอร์ 1 คืน ต่อมาคณะทูตได้ไปเยี่ยมชมโรงพยาบาล โรงทำ เหรียญกษาปณ์ ป้อมเก็บ
ศาสตราวุธ และมงกุฎกษัตริยอ์ ังกฤษ ซึ่งมีเพชรโกอินัวใหญเ่ ทา่ ไขน่ กพิราบประดับอยู ่ วันตอ่ มาไดเ้ ขา้ ชมพระราชวังบัคกิงแฮม
พระราชวังประจำ ฤดูร้อน